Is Bas record-clubkampioen?

door: Frits Schalij

Bas van de Plassche is dit jaar voor de 19de keer clubkampioen van SV Eindhoven geworden. Is hij daarmee recordhouder? Volgens onze lijst van clubkampioenen is Louis Stumpers in het midden van de vorige eeuw zeker 15 keer clubkampioen geweest, alleen in de vijf oorlogsjaren 1940-1944 is de clubkampioen niet bekend. Het zou theoretisch mogelijk zijn dat Louis Stumpers al deze vijf jaren gewonnen heeft en dus met 20 titels nog boven Bas uittorent. In dat geval moet Bas nog een jaartje. Ron van Hoogstraaten roept mij op om daar als statisticus mijn licht over te laten schijnen.

Ik vind dat jammer. Ik voel me in de eerste plaats wiskundige en veel minder statisticus. Op de club lopen veel betere statistici rond dan ik. Ook wiskundigen trouwens. Het verschil tussen een wiskundige en een statisticus is dat een wiskundige probeert een precies antwoord te geven en een statisticus een waarschijnlijkheid. Om aan Ron’s verzoek te voldoen zal ik proberen aan te geven hoe waarschijnlijk het is dat Louis Stumpers in alle vijf jaren van 1940 tot 1944 clubkampioen is geworden.

Als bron heb ik helaas niet de beschikking over ons clubarchief of een verzameling Raadsheren uit die tijd. Wat ik wel kan doen is kijken wat de kranten in die jaren schreven over onze club. Ik ben in de archieven gedoken en heb heel wat uurtjes doorgebracht met het uitpluizen van oude kranten op zoek naar berichtgeving over onze club. Tijd die ik misschien beter had kunnen besteden om mijn match tegen Jan Toorman voor te bereiden.
Allereerst vond ik dat het clubkampioenschap in die tijd “winterwedstrijd” heette, zoals blijkt uit het volgende krantenknipseltje uit het Dagblad voor het Zuiden uit 9 september 1943:

Dagblad van het Zuiden, 9 september 1943

Dagblad van het Zuiden, 9 september 1943

Winterwedstijd lijkt alsof er ook een herfst-, lente- en zomer-wedstrijd was, maar dat is niet zo. In die tijd was alles winter. De winterwedstijd begon in september en eindigde in juni.

Over de winterwedstrijd van 1940-1941 kan ik in het Dagblad van het Zuiden weinig nieuws vinden. Wel zijn er twee interessante schaakrubrieken in andere kranten. De eerste uit het Noordbrabants Dagblad van 3 december 1940:

Noordbrabants Dagblad, 4 december 1940

Noordbrabants Dagblad, 4 december 1940

En de tweede uit de Nieuwe Tilburgse Courant van 11 april 1941:

Nieuwe Tilburgse Courant, 11 april 1941

Nieuwe Tilburgse Courant, 11 april 1941

Beide geven ze een partij uit de winterwedstrijd van de Eindhovense Schaakvereniging waarin Louis Stumpers op superieure manier wint. Het is duidelijk dat Louis Stumpers goed in vorm was in dat jaar en het is niet onwaarschijnlijk dat hij clubkampioen werd.

In het seizoen 1941-1942 staan in het Dagblad van het Zuiden een paar keer uitslagen van de winterwedstrijd van de Eindhovense Schaakvereniging. Allereerst de krant van 14 oktober 1941 geeft de uitslagen van 10 oktober:

Dagblad van het Zuiden, 14 oktober 1941

Dagblad van het Zuiden, 14 oktober 1941

Een winstpartij van Drs Stumpers tegen de heer Verkaik. De remise van H.Stumpers tegen Reynders betreft een andere Stumpers. Een maand later, op 19 november, komen de uitslagen van 14 november in de krant:

Dagblad van het Zuiden, 19 november 1941

Dagblad van het Zuiden, 19 november 1941

Een afgebroken partij van Drs. Louis Stumpers. Maar ook een overwinning van Dr van Kol op H. Stumpers. Op 16 december staan er weer een paar uitslagen in het Dagblad van het Zuiden:

Dagblad van het Zuiden, 16 december 1941

Dagblad van het Zuiden, 16 december 1941

Geen uitslag van Louis Stumpers, maar weer een nederlaag van H.Stumpers tegen de sterke dr van Kol. Hoe zat het in die tijd eigenlijk dat je niet twee keer achter elkaar tegen dezelfde tegenstander mocht spelen? De eerstvolgende uitslagen verschijnen pas weer op 23 april 1942 in het Dagblad van het Zuiden:

Dagblad van het Zuiden, 23 april 1942

Dagblad van het Zuiden, 23 april 1942

Drs. Stumpers wint van zijn grote concurrent Dr. Van Kol die tot dan toe nog al zijn partijen had gewonnen. Helaas houdt hier de berichtgeving op over het seizoen 1941-1942 op. We zagen dat Louis Stumpers dit jaar niet zo actief was in de winterwedstrijd, maar dat hij wel een cruciale partij won. Mogelijk werd hij toch nog clubkampioen.

Over het seizoen 1942-1943 kunnen we ook het een en ander terugvinden. Allereerst bericht het Dagblad van het Zuiden op 4 september 1942 dat alle cracks meedoen dat jaar:

Dagblad van het Zuiden, 4 september 1942

Dagblad van het Zuiden, 4 september 1942

Maar een week later blijkt dat nog niet iedereen zich heeft opgegeven zoals blijkt uit dit artikeltje van 9 september 1942:

Dagblad van het Zuiden, 9 september 1942

Dagblad van het Zuiden, 9 september 1942

Uit dit artikeltje leren we ook wanneer de basis is gelegd van de door Loet Versfeld onderhouden bibliotheek! In de loop van het jaar staan er geen uitslagen meer in de krant van de winterwedstrijd, pas  op 30 juni 1943 komt het volgende nieuws naar buiten:

Dagblad van het Zuiden, 30 juni 1943. Kolom links onder.

Dagblad van het Zuiden, 30 juni 1943. Kolom links onder.

Dagblad van het Zuiden, 30 juni 1943. Kolom rechts boven

Dagblad van het Zuiden, 30 juni 1943. Kolom rechts boven

Het lijkt erop dat er nog een beslissing moet vallen tussen dr Mulder en Louis Stumpers terwijl de clubavonden worden stopgezet. Helaas heb ik niet meer kunnen terugvinden hoe die beslissing is uitgevallen. Fiftyfifty dus dat Louis Stumpers clubkampioen werd.

Over het seizoen 1943-1944 heb ik slechts twee artikeltjes kunnen vinden in de kranten. Het eerste uit 22 september 1943 waarin de start van de winterwedstrijd wordt aangekondigd:

Dagblad van het Zuiden, 22 september 1943

Dagblad van het Zuiden, 22 september 1943

En het tweede artikeltje komt uit 21 december 1943. Hierin wordt melding gemaakt dat de eerste helft van de winterwedstrijd er op zit en men zich kan inschrijven voor de tweede helft. Blijkbaar bestond de wintercompetitie in die tijd ook al uit twee helften. Ik weet niet hoe uit beide helften de clubkampioen geselecteerd werd.

Dagblad van het Zuiden, 12 december 1943

Dagblad van het Zuiden, 12 december 1943

Wat verder opvalt is dat er toen blijkbaar ook al alternatieve avonden waren en dat ze toen veel creatiever waren in het invullen van die avonden dan wij nu zijn. Merkwaardig verhaal ook over de heer Rabbinowitsch. Maar geen idee wat de kansen van Louis Stumpers waren.

Over het seizoen 1944-1945 heb ik geen berichtgeving kunnen vinden. Het lijkt me eigenlijk sterk dat de winterwedstrijd in dat seizoen doorgang heeft gevonden. Toen hadden ze wel weat anders aan hun hoofd.

Resumerend kunnen we stellen dat er een goede kans is dat Louis Stumpers in de periode 1940-1945 vier keer clubkampioen is geweest, maar dat dit zeker geen uitgemaakte zaak is. Zeker in 1942-1943 was er stevige concurrentie.

Blijft over de vraag wat er gebeurd zou zijn als Ron mij als wiskundige had gevraagd mijn licht over deze zaak te laten schijnen en ik mij verplicht had gevoeld een eenduidig antwoord te geven. In dat geval had ik het jubileumboek van Jules Welling “Eindhovense Schaakvereniging 100 jaar, 1915-2015” geraadpleegd en op blz. 101 kunnen vinden dat in 1940-1941 Louis Stumpers clubkampioen werd, net zoals in 1941-1942. Maar dat in 1942-1943 de titel naar Emiel Mulder ging. Louis Stumpers pakte de titel weer in 1943-1944 en in 1944-1945 werd de winterwedstrijd geannuleerd. Het jubileumboek bevat een veel completere lijst van clubkampioenen dan de website. Wel merk ik dat in het jubileumboek hier en daar wat onnauwkeurigheidjes zijn binnengeslopen. Zo staat er bijvoorbeeld op blz 107 dat er na 1937 geen gongwedstrijden meer werden gehouden terwijl ik in krantenverslagen lees dat dit nog lange tijd zeker een keer per jaar gehouden werd en niet met de vaste 15 seconden per zet zoals in het jubileumboek staat, maar varierend per toernooi tussen de 10 en 20 seconden.

Louis Stumpers is dus in de periode 1940-1945 3 keer clubkampioen geweest, 18 keer in totaal. Bas is alleen-recordhouder. Gefeliciteerd Bas!

Tot slot wil ik nog twee leuke fotos laten zien die ik tijdens mijn zoektocht in de kranten tegen kwam.

Nieuwe Tilburgse Courant 18 november 1933

Nieuwe Tilburgse Courant 18 november 1933

De eerste komt uit de Nieuw Tilburgse Courant van 18 november 1933 en toont Aljechin (in het midden) geflankeerd door de leden van de Eindhovense Schaakvereniging. De tweede foto komt ook uit de Nieuw Tilburgse Courant uit 10 februari 1934.

Nieuwe Tilburgse Courant, 10 februari 1934

Nieuwe Tilburgse Courant, 10 februari 1934

Weer was Aljechin op bezoek. De leden van de Eindhovense schaakvereniging mochten in teams van drie een blindsimultaan tegen de wereldkampioen spelen. De foto toont de speelzaal waar de teams zitten te consulteren. Een kort verslagje van deze wedstrijd staat in het Dagblad van het Zuiden van 17 februari 1934.

Dagblad van het Zuiden, 17 februari 1934

Dagblad van het Zuiden, 17 februari 1934

 

Voor meer artikelen zie Schaakrubriek.

6 gedachten over “Is Bas record-clubkampioen?

  1. Pingback: Het beste van de clubsites (3): recordkampioenen | Schaaksite

  2. Prachtig detectivewerk van Frits! Gelukkig weet ik inmiddels dat inmiddels de kans om de toorn van Jules over je heen te krijgen behoorlijk is afgenomen. (Zie de laatste Raadsheer). Maar wat mij wel te denken geeft is de gedachte die al lezend bij mij boven kwam: Frits is een volleerd opvolger van Jules in veel van wat we in Jules zijn kwijt geraakt.
    Met dit alles, ook eerder in het afgelopen jaar , meen ik Frits te mogen nomineren voor de Twan Kastelijn Trofee , en als hij die niet krijgt overweeg ik naar de Commissie van Beroep te stappen !

  3. Aan adplus (die eigenlijk onze webmaster is): Het lijstje op de website is door Jules zelf opgesteld. Uit ervaring weet ik dat je de toorn van Jules over je heen krijgt als hij zelfs maar het idee heeft dat je zijn werk aanpast. Ik zou het niet doen.
    Carlsen uitnodigen is wel het minste wat je kunt doen. We kunnen ook wachten tot Yichen wereldkampioen is, dat verlaagt de drempel.
    Aan Loet: Weet jij de relatie tussen de oude Moonen en onze Moonen? En is H. Stumpers soms familie van Louis Stumpers?

  4. Schitterend monnikenwerk Frits. Ik vond het heel leuk om te lezen en ook wat namen tegen te komen van mensen tegen wie ik ook nog gespeeld heb.
    Tegen Stumpers heb ik in de vijftiger jaren nog een aantal keren gespeeld in het kader van de strijd om het kampioenschap van Noord-Brabant. Ik was toen drie keer kampioen van “Kring Den Bosch” (Den Bosch, Oss en Waalwijk). Destijds werd een dubbelrondig toernooi gespeeld tussen de kampioenen (voor zover aanwezig!) van de kringen Eindhoven, Tilburg, Breda en Den Bosch en de regerend kampioen van Noord-Brabant (steeds Stumpers, die toen oppermachtig was). De partijen werden bij de spelers thuis of in een cafë of zoiets gespeeld, want die moesten het zelf organiseren.
    Frits, bedankt!
    Maar ik vraag me nog steeds af wie toch die geheimzinnige “adplus” is.

  5. Fantastisch verhaal! Het spijt mij daarom niet je als statisticus geprikkeld te hebben. Het wordt inderdaad tijd om Carlsen uit te nodigen. Moet ik de lijst op de website bijwerken ?
    In het knipsel van 16 december 1941 zag ik Moonen winnen van ir. van Weenen. Weet Rene wie dat was? Hijzelf werd pas twee jaar later geboren..

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *